از مهم ترین و اساسی ترین ارکان یک نظام سیاسی، مسئله انتخابات است. انتخابات روشی است که براساس اعمال و اجرای آن حکومت ها از طرف ملت ها به رسمیت شناخته شده و اعضاء مهم و اجرایی ساختار سیاسی حکومت توسط مردم از طریق شیوه های مستقیم یا غیرمستقیم برای نگهداری و حفظ آرمان ها و اهداف جامعه به مسئولیت گمارده و عهده دار امور مملکت می شوند. انتخابات در نظام های مردم سالار شیوه معمول تغییر در هیئت حاکمه و انتقال قدرت است و الزاما بعد از تجلی اراده مردم از طریق صندوق های رأی سیاست های رایج یا تایید یا مورد تعدیل و یا تحول قرارمی گیرد. در واقع انتخابات به عنوان ابزاری که می تواند سهم مردم را در حاکمیت نظام سیاسی و اجتماعی تعیین و محقق سازد در راس همه امور قرار می گیرد تا بتواند به آن نظام وجهه ای دموکراتیک و مردم سالار بخشد.
اهمیت و اعتبار امر انتخابات در نظام های مردم سالار از منظر دیگر می تواند سبب مشروعیت بخشی به سازمان، محتوا و رفتار سیاسی جامعه باشد و این گونه قابل مقایسه با مصادر و شیوه های دیگر مشروعیت بخشی سیاسی نیست. در جامعه دموکراتیک یا به اصطلاح مردم سالار، و به خصوص جامعه ای که متکی بر مردم سالاری دینی است، امر انتخابات از اهمیت خاصی برخوردار است. زیرا در این شرایط انتخابات به عنوان نمادی از رشد و تعالی یک کشور در خصوص به اشتراک گذاری تصمیمات کلان حکومت و مبنای تحقق واقعی و عینی مردم سالاری در جامعه ای است که مظاهر دینی در آن اولویت اساسی دارد، و این مطلب مؤید این نکته است که بین اجرای احکام شریعت و اجرای خواسته های مردمی هیچ تناقضی به وجود نمی آید. در وهله دیگر برای پی بردن به اهمیت موضوع انتخابات می توان آن را از دو منظر بررسی و به کارکرد آن پی برد:
نخست حساسیت، توجه، موضع گیری و مخالفت مخالفان و منتقدان آن است که نشان دهنده جایگاه و اثرگذاری و اثربخشی آن در مغایرت با اهداف دشمنان نظام اسلامی در سطح داخلی و بین المللی است. دوم تأکید، تبیین، هشدار و آگاهی بخشی موافقان و دلسوزان جامعه است که به اهمیت آن واقفند و می کوشند تا با تلاش ها و فعالیت های مداوم و مثمرثمر خود توجه همه آحاد را به جایگاه خطیر و حساس این موضوع جلب کنند تا بتوانند از نتیجه تلاش های خود و توسط ابزاری که در اختیار دارند هم مانع بهره برداری و نفوذ مخالفان از این موضوع شده و هم جامعه را به سمت آگاهی در جهت حفظ نعمتی که در اختیار دارند سوق بخشند و ضمن توجه دهی به مسئولین و کارگزاران، آنها را به مقابله با هرگونه آفتی که سبب رخنه و خلل و ضعف نسبت به این جایگاه می شود هوشیار کنند. امام خمینی به عنوان بنیانگذار نظامی که از نظر شکل، محتوا و اجرای آن در جهان بی نظیر است همواره به عنوان پرچمدار این عرصه شناخته شده است. ایشان در طول مدت عمر با برکت خویش بارها و در بیانات مختلف و در شرایط گوناگون اهمیت مسئله انتخابات و لزوم حضور پرشور مردم را به عنوان صاحبان اصلی نظام متذکر شده اند. ایشان می فرمایند: «از حقوق هر ملتی است که باید سرنوشت و تعیین شکل و نوع حکومت خود را در دست داشته باشد.»(صحیفه نور/ ج3/ص42)
تأکید برحضور و نقش اساسی مردم از نخستین سال های انقلاب اسلامی توانست اقتدار و مشروعیت نظام اسلامی را تثبیت کند و در طول 30سال از گذشت انقلاب بیش از 30انتخابات در عرصه ها و زمینه های مختلف رأی و نظر مردم را در ساختارهای کلان حکومتی به عرصه کشانده است و این به عنوان یکی از مهم ترین ستون و پایه های نظام از جانب امام خمینی(ره) همیشه تأکید شده است. مقام معظم رهبری نیز در راستای اهداف امام خمینی و بنیانگذار جمهوری اسلامی همواره این مسئله را از مسائل حیاتی نظام خوانده اند. کثرت بیانات ایشان در خصوص موضوع انتخابات آن هم از وجوه مختلف نشاندهنده حساسیت و اهمیت ویژه این موضوع در نظام جمهوری اسلامی است.
تاکیدات مهم ایشان را می توان در سرفصل های متفاوتی گنجاند اما آن چه از منظر معظم له بیشتر حائز اهمیت است بحث حضور حداکثری مردم در وهله نخست و انتخاب آزادانه اصلح در مرحله بعد است. ایشان اهمیت انتخابات را از منظر اصل حضور مردم به این دلیل می دانند که وقتی ملتی دست به انتخاب می زند زنده بودن خود را اثبات می کند. انسانی که برای او تصمیم می گیرند برای او انتخاب می کنند و او بیکار و بی تأثیر می نشیند و نگاه می کند، علامت حیات در او ضعیف است نمی توان او را یک انسان زنده یا یک ملت زنده به حساب آورد. اولین اثر حضور مردم در انتخابات را باید حیات و خودآگاهی یک ملت دانست. ایشان معتقدند انتخابات نقطه اساسی وصل افکار و آراء مردم به بدنه نظام اجرایی است. از طرف دیگر اساسی ترین اقدام که می تواند وجهه مردم سالار نظام جمهوری اسلامی را شکل دهد و استمرار بخشد و به واسطه آن کارآمدی نظام روز به روز افزایش یابد موضوع مهم انتخابات است. همان طور که رهبر معظم انقلاب تأکید دارند، هر مقدار حضور مردم در صحنه انتخابات وسیع تر و قوی تر باشد اقتدار نظام اسلامی بیشتر افزایش می یابد و این اقتدار در سطح جهانی و داخلی برای نظام بسیار مفید است.
نویسنده: شبنم نادری
منبع: روزنامه کیهان
